Ülkemizde elektrik dağıtım şebekelerinin özel sektör tarafından işletilmesine yönelik özelleştirme faaliyetleri 1989 yılında başlamıştır. Bu kapsamda, 3096 Sayılı Yasa doğrultusunda ilk olarak bazı şirketler ilgili bölgelerde hizmet vermeye başlamıştır. Bunlar arasında Kayseri ve Civarı Elk. TAŞ, Çukurova Elk. A.Ş., Kepez A.Ş. ve Aktaş Elk. A.Ş. yer almaktadır. Bu şirketler “üretim”, “iletim”, “dağıtım” ve “ticaret” alanlarında faaliyet göstermiştir.
Ancak bu süreçte hizmet kapsamı hukuki sorunlara yol açmıştır. Bu durum davalara neden olmuş ve yeni yasal düzenlemeler gündeme gelmiştir. Öncelikle 3996 Sayılı Yasa (Yap-İşlet-Devret modeli) çıkarılmıştır. Daha sonra 4283 Sayılı Yasa (Yap-İşlet modeli) yürürlüğe girmiştir.
2001 yılında ise İngiltere’den uyarlanan bir model temel alınmıştır. “Elektrik Sektörünün Yeniden Yapılandırılması” adıyla 4628 Sayılı Elektrik Piyasası Yasası kabul edilmiştir. Bu yasa ile rekabet şartları gözetilmiş ve çeşitli hedefler belirlenmiştir. Amaç; çevreyle uyumlu, ekonomik, sürekli ve kaliteli elektrik enerjisinin tüketicilere sunulmasıdır.
Özelleştirme İdaresi Başkanlığı (ÖİB), bu süreci şu şekilde açıklamıştır: Amaç, devletin ekonomideki sınai ve ticari rolünü azaltmaktır. Aynı zamanda rekabete dayalı bir piyasa oluşturulması hedeflenmiştir. Buna ek olarak, KİT’lerin bütçeye yükü azaltılmak istenmiştir. Sermaye piyasasının geliştirilmesi ve atıl tasarrufların ekonomiye kazandırılması da hedefler arasındadır. Elde edilen kaynakların altyapı yatırımlarına yönlendirilmesi planlanmıştır. Sonuç olarak, devletin işletmecilikten çekilmesi temel hedeftir.
ÖİB’nin elektrik enerjisi alanındaki özelleştirme hedefleri şunlardır:
- Varlıkların verimli işletilmesi
- Maliyetlerin düşürülmesi
- Arz güvenliğinin sağlanması
- Arz kalitesinin artırılması
- Kayıp-kaçak oranlarının azaltılması
- Özel sektörün yatırım yapması
- Rekabetin faydalarının tüketiciye yansıtılması
4628 Sayılı Yasa ile elektrik piyasası yeniden düzenlenmiştir. Bu düzenlemeye göre iletim faaliyetleri kamuya bırakılmıştır. Diğer yandan, dağıtım faaliyetleri özelleştirilmek üzere planlanmıştır. Bu doğrultuda ülke, 21 bağımsız bölgesel dağıtım bölgesine ayrılmıştır.
